پزشکان معمولاً با معاینه فیزیکی و مشاهده علائم، می‌توانند به مشکلات و بیماری‌ها پی ببرند. اما گاهی نمی‌توان با مشاهده صرف علائم و معاینه فیزیکی، به تمام مشکلات بیمار پی برد. در این موقعیت، پزشکان برای تشخیص بهتر مشکلات، اقدام به تجویز آزمایشات مختلف، از جمله آزمایش خون، رادیوگرافی و دیگر انواع تصویربرداری‌ها می‌کنند.
از جمله این روش‌ها می‌توان به رادیوگرافی با استفاده از اشعه X اشاره کرد. با استفاده از این روش، می‌توان برخی از ساختارهای درون بدن را مشاهده کرد و مشکلات بافت‌های مختلف را تشخیص داد. برای مثال، می‌توان به شکستگی استخوان‌ها پی برد.
مواردی مانند رادیوگرافی دستگاه گوارش، رادیوگرافی دندان، رادیولوژی قفسه سینه، تنها برخی از موارد کاربرد این روش تصویربرداری هستند.
در ادامه در مورد رادیوگرافی و انواع آن، اینکه چگونه انجام می‌شود و چه تفاوتی با سایر روش‌های تصویربرداری دارد صحبت خواهیم کرد.
رادیوگرافی چیست و چگونه انجام می‌شود
رادیوگرافی به معنای استفاده از تکنیک‌های خاص تصویربرداری با استفاده از اشعه x و گاما، برای تهیه تصویر از اندام‌های درونی بدن است. با استفاده از این روش، تقریباً می‌توان از تمامی قسمت‌های مختلف بدن تصویربرداری کرد.
ورود رادیوگرافی به علم پزشکی، کمک زیادی به تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف کرد و هزینه‌های درمان را کاهش داد.
نحوه انجام رادیوگرافی
به صورت کلی، پروسه تصویربرداری به این صورت است که ابتدا تشعشعات یونیزان در درون دستگاه تولید می‌شود، سپس این تشعشعات به قسمت خاصی از بدن بیمار تابیده می‌شود. و در نهایت، با توجه به میزان عبور اشعه توسط هر بافت، تصویر نهایی تشکیل می‌شود.
عکس رادیوگرافی به صورت سیاه و سفید و خاکستری دیده می‌شود. حال سوال اینجاست که چه چیزی باعث می‌شود که بعضی از بافت‌ها سیاه باشند و بعضی سفید؟
پاسخ آن، به قابلیت بافت در عبور دادن اشعه از خود وابسته است. بعضی از بافت‌ها مثل استخوان اشعه را از خود عبور نمی‌دهند و بنابراین، به رنگ سفید دیده می‌شوند. نقاط کاملاً سیاه نشان دهنده این است که اشعه به راحتی توانسته از آنجا عبور کند. مانند نواحی مختلف لوله گوارش که حاوی گاز و هوا می‌باشند.
برخی نقاط هم مانند عضلات، به رنگ خاکستری دیده می‌شوند.
انواع عکس رادیوگرافی
رادیوگرافی ساده
ابتدایی‌ترین روش رادیوگرافی است که در آن، تصاویر سیاه و سفید بر روی عکس یا فیلم رادیولوژی که به صورت یک سلوفان شفاف یا ورقه‌ی پلاستیکی است ایجاد می‌شود.
از جمله کاربردهای این روش می‌توان به تشخیص شکستگی استخوان‌ها اشاره کرد.
رادیوگرافی دیجیتال
در این تکنیک، می‌توان تصاویر گرفته‌شده را بر روی کامپیوتر ذخیره و برای پزشک ارسال کرد. این روش، نسبت به نوع ساده آن، از مزیت‌های بیشتری برخوردار است. از جمله:
- سرعت بالاتر جواب‌دهی
- کیفیت بهتر عکس‌ها و کاهش هزینه
- آرشیو، ذخیره، تکثیر، نگهداری و حمل راحت‌تر عکس
- دارای قابلیت ادیت عکس (مثل زوم کردن)
البته لازم به ذکر است که تفاوت بین رادیوگرافی ساده و دیجیتال، فقط در نوع ذخیره شدن تصاویر نیست. بلکه حتی ساختار دستگاه آن نیز متفاوت است و با مکانیسم متفاوتی به تولید و تابش اشعه می‌پردازد.
رادیوگرافی رنگی
این تکنیک تفاوت نسبتاً بیشتری با دو نوع قبل دارد و پروسه انجام آن، کمی زمان‌برتر است.
در رادیولوژی رنگی، ابتدا ماده‌ای به بیمار تزریق یا خورانده می‌شود. به این ماده، رنگ می‌گویند. البته برخلاف نام آن، این ماده رنگی نیست و صرفاً موجب عدم عبور اشعه از ناحیه خاصی می‌شود.
تصویر به دست آمده نیز رنگی نخواهد بود و تصاویر به صورت سیاه و سفید تشکیل خواهد شد. اما به یاد داشته باشید که دقت این تصویر نسبت به دو نوع قبل بالاتر بوده و برای تشخیص برخی ضایعات مناسب‌تر است.
عوارض استفاده از تشعشعات یونیزان بر بدن
همه‌ی ما می‌دانیم که استفاده از تشعشعات یونیزان مانند اشعه X و گاما و … برای بدن زیانبار هستند و می‌توانند به بیماری‌هایی مثل سرطان منجر شوند.
از آنجایی که در روش‌های مختلف تصویربرداری مانند رادیوگرافی، سی تی اسکن، عکس هسته‌ای و … از تشعشعات یونیزان استفاده می‌شود، آیا نباید نگران استفاده از این روش‌ها برای تصویربرداری باشیم؟ خطرات و مضرات رادیوگرافی چیست؟
به صورت کلی، استفاده از این تشعشعات در انواع تصویربرداری‌ها، می‌تواند برای بدن زیانبار باشد. اما از آنجایی که مقدار این تشعشعات کنترل می‌شود، نیازی به نگرانی در مورد مضرات رادیوگرافی نیست. چرا که در هر تصویربرداری، از بهینه‌ترین دوز ممکن استفاده می‌شود تا عوارض و خطرات جانبی کاهش یابند.
با این حال توجه به این نکته ضروری است که این تشعشعات، می‌تواند به جنین آسیب برسانند. بنابراین زنان باردار حتماً باید زیر نظر پزشک متخصص از رادیوگرافی استفاده کنند.
فرق رادیولوژی با رادیوگرافی چیست
در بسیاری از مواقع، رادیولوژی و رادیوگرافی را معادل همدیگر در نظر می‌گیریم؛ اما بهتر است بدانیم که این دو واژه از نظر علمی با یکدیگر تفاوت دارند.
وقتی می‌گوییم رادیولوژی، منظورمان تشخیص مشکلات و بیماری‌ها با استفاده از تصاویر است. یعنی یک رادیولوژیست، کسی است که می‌تواند با استفاده از تصاویر به دست آمده از دستگاه‌ها، به سلامت یا بیماری افراد پی ببرد.
اما رادیوگرافی یعنی نحوه‌ی به دست آوردن تصاویر از بافت‌ها و اندام‌های بدن. وظیفه یک رادیوگرافیست این است که بتواند با دستگاه‌های مختلف تصویربرداری مثل MRI کار کند و تصاویری با دقت و کیفیت بالا به دست بیاورد.
تفاوت رادیوگرافی با سایر روش‌های تصویربرداری چیست؟
فرق رادیولوژی و رادیوتراپی
رادیولوژی به معنای استفاده از تصاویر برای تشخیص مشکلات و بیماری‌های افراد است. اما رادیوتراپی، یعنی درمان با استفاده از اشعه. در این روش، از اشعه‌های x و آلفا و گاما و بتا، برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
تفاوت رادیولوژی و سونوگرافی
در سونوگرافی برخلاف روش‌های مختلف رادیولوژی، از امواج فراصوت در تصویربرداری استفاده می‌شود. امواج فراصوت هیچ‌گونه خطر و عارضه‌ای برای بیمار یا جنین ایجاد نمی‌کنند. از سونوگرافی معمولاً برای بررسی بافت‌های نرم استفاده می‌شود.
تفاوت رادیولوژی و سی تی اسکن
سی تی اسکن نوع خاصی از رادیولوژی است که همانند رادیوگرافی از اشعه X استفاده می‌کند. اما انجام سی تی اسکن کمی طولانی‌تر است و دقت بالاتری نیز دارد.
مرکز تصویربرداری رادیوگرافی در همدان
مجموعه‌ی رستا، به عنوان یکی از مراکز مجهز تصویربرداری سونوگرافی و رادیوگرافی در همدان، تلاش می‌کند با استفاده از پرسنل متخصص و دستگاه‌های مناسب و دقیق، بهترین خدمات را به شهروندان عزیز همدانی ارائه دهد.
می‌توانید با کلیک بر روی لینک زیر، انواع خدمات ما را در زمینه تصویربرداری رادیوگرافی مشاهده کنید.
همچنین در صورت نیاز به دریافت نوبت جهت انجام سونوگرافی یا رادیوگرافی، با شماره‌های زیر تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید:
