در این مقاله از سایت رستا کلینیک همدان قصد داریم به سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری بپردازیم.
دستگاه ادراری که شامل دو کلیه، دو حالب، یک مثانه و یک مجرای ادرار است، به‌عنوان سیستم تخلیه بدن برای دفع مواد زائد و مایعات اضافی نقش مهمی ایفا می‌کند.
در واقع کلیه‌ها مواد و مایعات زائد را برای تولید ادرار فیلتر می‌کنند. ادرار از کلیه‌ها به سمت دو لوله باریک به نام حالب حرکت می‌کند. سپس در اندامی توخالی، عضلانی و بادکنکی‌شکل به نام مثانه ذخیره می‌شود.
هنگامی‌که مثانه قصد خالی شدن را دارد، ادرار از طریق لوله‌ای در انتهای مثانه به نام مجرای ادرار از بدن خارج می‌شود.
سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری یک آزمایش غیر تهاجمی است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ارزیابی وضعیت دستگاه ادراری استفاده می‌کند.
معمولاً این اسکن اطلاعات مفیدی در مورد نحوه جریان ادرار، وضعیت تخلیه مثانه، باقیمانده ادرار پس از تخلیه، وجود سنگ کلیه، موقعیت و شکل کلیه‌ها و حالب‌ها یا مثانه ارائه می‌دهد.
اگرچه پزشک می‌تواند از سایر روش‌های تصویربرداری مانند عکسبرداری با اشعه ایکس، سی‌تی اسکن و ام آر آی برای تشخیص مشکلات سیستم ادراری استفاده کند، اما به‌دلیل وجود اشعه یونیزاسیون یا امواج رادیویی، گزینه‌های ایمنی نیستند.
قابل ذکر است که اطلاعات جمع‌آوری‌شده از سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری می‌تواند کمک زیادی به انجام سایر روش‌ها مانند انجام بیوپسی (نمونه‌برداری)، تخلیه مایع از کیست یا آبسه کلیه، هدایت جریان خون به کلیه‌ها از طریق شریان‌ها و سیاهرگ‌های کلیوی یا قرار دادن لوله تخلیه (سونداژ) نیز کند.
در ادامه به جزئیات بیشتری از این روش تصویربرداری اشاره خواهیم کرد.
سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری در کلینیک سونوگرافی رستا در شهر همدان انجام می‌شود. برای نوبت‌گیری سریع با شماره تلفن 09300884043 در تماس باشید. آدرس صفحه اینستاگرام ما: rastaclinic.hamedan@ است.
مطلب مرتبط: عکس رنگی کلیه
کاربردهای رایج سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری
معمولا پزشک به‌محض مشاهده علائم زیر، دستور انجام سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری را برای بیمار می‌دهد:
• مشکل در شروع یا حفظ روند طبیعی ادرار کردن
• مشکل در تخلیه مثانه که به‌عنوان احتباس ادراری شناخته می‌شود.
• نشت تصادفی ادرار که به‌عنوان مشکلات کنترل مثانه یا بی‌اختیاری ادرار شناخته می‌شوند.
• تکرر ادرار در روز یا شب و عدم امکان کنترل خروج ادرار برای چند دقیقه
• عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری (UTIs)
• عفونت ادراری در یک فرد مستعد یا در معرض خطر مانند یک کودک
• درد یا توده شکمی
• درد در قسمت فوقانی یا پایین کمر یا کشاله ران
• نارسایی و سنگ کلیه
• وجود خون در ادرار که به‌عنوان هماچوری شناخته می‌شود.
• فشار خون بالا و مزمن
ازآنجایی‌که مشکلات دستگاه ادراری معمولا علائم مشابهی دارند، پزشک متخصص برای افتراق نیاز به نتایج تست اولیه‌ای مانند سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری دارد.
به عنوان مثال، انسداد ادرار می‌تواند ناشی از سنگ کلیه یا بزرگ شدن پروستات (در آقایان) باشد. به طورکلی، سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری می‌تواند به پزشک در شناسایی، ارزیابی، پیگیری و درمان مشکلات و بیماری‌های زیر کمک زیادی کند:
• مشکلات کلیوی مانند آبسه‌های مضر، کیست، تومور، احتباس داخلی مایعات، عفونت در داخل یا اطراف کلیه‌ها
• وضعیت دستگاه ادراری بعد از پیوند کلیه
• رفلاکس مجرای ادراری (VUR) که باعث جریان معکوس ادرار و حرکت آن به سمت کلیه‌ها می‌شود.
• هیدرونفروز یا انسداد ادرار در نوزادان به‌دنبال مشاهده یک تصویربرداری مشکوک یا غیر طبیعی در دوران بارداری
• سایز و محل قرارگیری سنگ کلیه
• سایز و محل قرارگیری سنگ مثانه
• عفونت دستگاه ادراری به‌خصوص عفونت کلیه‌ها
• انسداد مجاری ادراری به دلایل مختلف
• التهاب یا تومور پروستات
• تومور یا دیورتیکول‌های مثانه
نحوه آمادگی برای انجام سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری
معمولاً قبل از انجام این آزمایش، رادیولوژیست نتایج آزمایش خون شما را بررسی می‌کند و از سابقه پزشکی شما مطلع می‌شود.
بهتر است همه داروهای تجویزی، بدون نسخه و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید یا اخیراً مصرف آن‌ها را قطع کرده‌اید را ذکر کنید.
اگر باردار هستید یا به مواد مخدر و الکل اعتیاد دارید، حتماً به رادیولوژیست اطلاع دهید.
ازآنجایی‌که در حین سونوگرافی کلیه و مثانه ممکن است نحوه تخلیه مثانه، میزان باقیمانده ادرار پس از تخلیه، جریان ادرار از طریق حالب‌ها و غیره نیز بررسی شوند، خیلی مهم است که قبل از اسکن آب فراوان بنوشید.
یک ساعت قبل از اسکن یک لیتر آب بنوشید و مثانه خود را خالی نکنید (توالت نروید). اتساع کلیه و مثانه شما دید واضح‌تری از ساختار آن‌ها برای رادیولوژیست فراهم می‌کند.
البته در مورد بیمارانی که دچار احتباس ادراری هستند نباید این کار انجام شود.
برای انجام سونوگرافی پروستات بهتر است از چند ساعت قبل معده خالی باشد و حداقل از یک هفته قبل داروهای گشادکننده عروق و ضد التهاب مصرف نشود.
بنابراین قبل از مراجعه برای انجام سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری، حتماً در مورد شیوه آمادگی خود سوالاتی از پزشک متخصص اورولوژی بپرسید.
بهتر است یک لباس راحت و دوتکه بپوشید تا اختلالی در روند سونوگرافی نواحی مختلف دستگاه ادراری ایجاد نشود.
مطلب مرتبط: رادیوگرافی سیستم دفع ادرار بدن
نحوه انجام سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری
در ابتدا رادیولوژیست ممکن است از شما بخواهد که لباس‌های خود را درآورید و گان بیمارستانی بپوشید.
سپس ژل مخصوصی روی ناحیه مورد نظر ریخته می‌شود تا به حرکت مبدل (پروب) دستگاه روی پوست بدن کمک کند.
با حرکت مبدل دستگاه به کمک فشار دست رادیولوژیست، تصاویری از ارگان‌های سیستم و مجاری ادراری روی مانیتور مشاهده می‌شود.
اگر در این حین احساس درد شدید کردید، حتماً به پزشک اطلاع دهید.
ممکن است از شما خواسته شود که وضعیت بدن خود را تغییر دهید، مثلا به پهلو دراز بکشید، بنشینید یا ممکن است از یک تکه فوم برای بالا بردن برخی از اندام‌ها استفاده شود. این کار برای ایجاد موقعیت بهتر به‌منظور تصویربرداری انجام می‌شود.
ممکن است از شما خواسته شود که مثانه خود را خالی کنید و سپس دوباره برای تصویربرداری مراجعه کنید.
معمولاً این کار برای اندازه‌گیری حجم ادرار باقیمانده به‌خصوص در زمان مشکوک بودن پزشک به احتباس ادراری یا التهاب پروستات انجام می‌شود.
در نهایت رادیولوژیست تصاویر را بررسی می‌کند و گزارش مفصلی را برای پزشک متخصص اورولوژی ارسال می‌کند.
اینکه فرآیند سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری چقدر طول می‌کشد، با توجه به شرایط هر بیمار متفاوت است.
پاسخ به سوالات متداول
سونوگرافی مجاری ادراری چه چیزهایی را نشان می‌دهد؟
اطلاعات مربوط به دیواره مثانه، کیسه‌های آن یعنی دیورتیکول‌ها، تومورهای بزرگ در کلیه‌ها و نیز سنگ کلیه در نتایج این نوع سونوگرافی نشان داده می‌شود. علاوه بر این در سونوگرافی کلیه، پزشک قرار گرفتن این اندام‌ها را در جای درست خود، بررسی می‌کند.
برای سونوگرافی مجاری ادرار چگونه آماده شویم؟
یک ساعت قبل از ورود به اتاق پزشک حدوداً یک لیتر آب بنوشید و به دستشویی نروید. زمانی که مثانه پر باشد، نتایج واضح‌تری به دست خواهد آمد.
آیا به‌وسیله سونوگرافی می‌توان عفونت ادراری را تشخیص داد؟
بله، اگر مدام دچار عفونت ادراری می‌شوید، احتمالاً پزشک یک سونوگرافی مجاری ادراری برای شما تجویز می‌کند. این آزمایش با کمک امواج صوتی انجام می‌شود و تصاویری از کلیه و مثانه در اختیار متخصص قرار می‌دهد. سونوگرافی خطری برای بدن شما ندارد.
آیا ناشتا بودن برای سونوگرافی مثانه ضرورت دارد؟
در این نوع سونوگرافی، نیازی به بررسی تخمدان‌ها، رحم یا روده‌ی بزرگ نیست بنابراین لزومی ندارد که ناشتا باشید. فقط کافی است که قبل از انجام آن چند لیوان آب بنوشید.
سخن آخر
به طور کلی، سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری روشی بدون درد است که نیاز به بیهوشی ندارد و به شما این امکان را می‌دهد که بعد از انجام آن فوراً به کارهای روزانه خود بازگردید.
به‌همین‌دلیل است که پزشک قبل از تجویز سایر روش‌های تصویربرداری، ابتدا ترجیح می‌دهد که نتایج سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری را مشاهده کند.
در صورت وجود سنگ کلیه، تومور، کیست یا سایر ناهنجاری‌های نگران‌کننده، برای بررسی دقیق‌تر از روش‌هایی مانند سی‌تی اسکن یا ام آر آی استفاده می‌شود.
توصیه می‌کنیم برای انجام سونوگرافی حتماً به یک مرکز معتبر مراجعه کنید.
زیرا کسب نتایج و تفسیر دقیق از مشکلات کلیه، حالب، مثانه و پروستات کمک زیادی به پزشک در تشخیص و درمان سریع‌تر می‌کند.
تجربه نشان داده است که عدم درمان به‌موقع بیماری‌های دستگاه ادراری با بروز عوارض خطرناکی همراه است.
سونوگرافی سیستم و مجاری ادراری در همدان را آقای دکتر افشین یزدی در کلینیک سونوگرافی رستا انجام می‌‌دهند. لطفاً با شماره تلفن 09300884043 در تماس باشید و یا به صفحه اینستاگرام ما به آدرس rastaclinic.hamedan@ مراجعه نمایید.
برای نوشتن این مطلب از منابع زیر استفاده شده است:
