احتمالاً این سوال در ذهن شما نیز شکل گرفته است: سونوگرافی بارداری دوقلو چه تفاوتی با سونوگرافی بارداری عادی دارد؟
با افزایش سن مادران برای بارداری و استفاده از درمان‌های کمک‌باروری، بروز حاملگی‌های چندقلو در حال زیاد شدن است.
طبق آمار، حدود 2 تا 3 درصد از بارداری‌ها، حاملگی چندقلو است که 98% از آن‌ها بارداری دوقلو هستند.
بارداری دوقلو باعث می‌شود که بدن سطوح بالاتری از هورمون‌های بارداری، به ویژه هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) را تولید کند.
این مسئله ممکن است علائم اولیه بارداری را تشدید نماید. از علائم بارداری دوقلو قبل از سونوگرافی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش وزن به‌خصوص در اوایل بارداری
- افزایش اشتها
- افزایش حالت تهوع صبحگاهی
- بروز علائم شدیدتر از بارداری‌های قبلی
- احساس حرکات مشخص جنین در قسمت‌های مختلف شکم
در حال حاضر سونوگرافی تنها روش مطمئن برای تشخیص و ارزیابی وضعیت جنین است.
به‌خصوص در مورد بارداری دوقلو که به‌دلیل وجود خطرات و عوارض بیشتر، نیاز به غربالگری متناوب است. برای آگاهی از انواع سونوگرافی بارداری دوقلو با سایت رستا کلینیک همراه باشید.
فهرست مطالب موجود در مقاله
- آشنایی با عوارض تشخیص دیرهنگام بارداری دوقلو
- بارداری دوقلو چند نوع است؟ دوقلوهای همسان و غیرهم‌سان
- برنامه پیشنهادی برای انجام سونوگرافی بارداری دوقلو
- سونوگرافی بارداری دوقلو چگونه انجام می‌شود؟
- فیلم و عکس از جنین های دوقلو
- پاسخ به سوالات متداول در زمینه بارداری دوقلو
تشخیص حاملگی چند قلو با سونوگرافی در همدان توسط آقای دکتر افشین یزدی در کلینیک سونوگرافی رستا انجام می‌گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن 09300884043 در تماس باشید و یا به اینستاگرام کلینیک به آدرس rastaclinic.hamedan@ مراجعه نمایید.
چرا باید هر چه سریع‌تر برای سونوگرافی بارداری دوقلو اقدام کرد؟
تنها راه مطمئن برای اینکه بدانید بیش از یک نوزاد باردار هستید، سونوگرافی است.
این تکنیک تصویربرداری، از امواج بی‌خطر اولتراسوند یا فراصوت برای تعیین تصاویر مشخصی از آناتومی و فیزیولوژی جنین، استفاده می‌کند.
در حالت ایده‌آل، تمام مادرانی که دوقلو باردار هستند، باید قبل از 12 هفتگی اسکن شوند.
برخی از پزشکان برای تایید بارداری یا بررسی مشکلات، انجام یک سونوگرافی زودهنگام را در 6 تا 10 هفتگی برنامه‌ریزی می‌کنند.
اصولاً سونوگرافی بارداری دوقلو کمک می‌کند تا پزشک در ماه‌های اول بارداری متوجه مسائل مهم زیر شود:
• تایید سن حاملگی
• تعیین نوع بارداری طبق وضعیت زایگوسیتی (Zygosity)، کوریونیسیتی (Chorionicity) و آمنیونیسیتی (Amnionicity) دوقلوها
• اندازه‌گیری طول دهانه رحم
• تشخیص ناهنجاری‌ها و عوارض ویژه بارداری دوقلو
• تعیین محل قرارگیری جفت
• ارزیابی نحوه رشد هرکدام از جنین‌ها
• تعیین میزان مایع آمنیوتیک
همه دوقلوها نیاز به یک اسکن استاندارد اولیه آناتومی در 12 تا 14 هفتگی و یک اسکن مورفولوژی در هفته نوزدهم بارداری دارند.
چراکه خطرات بارداری چندقلو همیشه در کمین مادر و جنین‌ها است. از عوارض بارداری دوقلو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• زایمان زودرس
• رشد غیر هماهنگ دو جنین (مثلاً یکی از دوقلوها بزرگ‌تر از دیگری است)
• جفت سر راهی یا پلاسنتا پرویا (Placenta praevia)
• عوارض خاص دوقلوهای مونوکوریونیک به دلیل اشتراک‌گذاری یک جفت برای دو جنین، مانند سندرم انتقال خون دوقلو (TTTS)، رشد ناهماهنگ شدید دوقلوها و غیره.
در ادامه عکس سونوگرافی جنین دوقلو را مشاهده می‌کنید.
با انواع بارداری دوقلو بیشتر آشنا شوید
همانطورکه ذکر شد، از سونوگرافی بارداری دوقلو برای دسته‌بندی نوع بارداری نیز استفاده می‌شود.
از انواع بارداری دوقلو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مونوزیگوتیک در برابر دیزیگوتیک (Monozygotic vs. dizygotic). دوقلوهای مونوزیگوتیک از یک زیگوت یا تخم به وجود می‌آیند. یعنی زیگوت به دو قسمت تقسیم می‌شود و از نظر ژنتیکی دوقلوهای همسان ایجاد می‌کند. اما دوقلوهای دیزیگوتیک از دو تخمک مجزا به وجود می‌آیند و همسان نیستند.
- مونوکوریونیک در برابر دیکوریونیک (Monochorionic vs. dichorionic). اصطلاح کوریون (Chorion) اشاره به جفت دارد. برخی از دوقلوها یک جفت مشترک دارند و مونوکوریونیک هستند. درحالی‌که آنهایی که جفت جداگانه دارند دیکوریونیک هستند.
- مونوآمنیوتیک در مقابل دی‌آمنیوتیک (Monoamniotic vs. diamniotic). اصطلاح مونوآمنیوتیک نشان می‌دهد که جنین‌های دوقلو دارای یک کیسه آمنیوتیک مشترک هستند. درحالی‌که منظور از اصطلاح دی‌آمنیوتیک، وجود دو کیسه آمنیوتیک جداگانه برای هر جنین است.
برنامه پیشنهادی برای انجام سونوگرافی بارداری دوقلو در هرکدام از انواع بارداری
پزشکان معمولاً طبق برنامه زیر اقدام به تجویز یا انجام سونوگرافی بارداری دوقلو می‌کنند:
• معمولاً دوقلوهای دیکوریونیک-دی‌آمنیوتیک (DCDA) رایج‌ترین نوع دوقلوها (با فراوانی 80 درصد) هستند. اصولاً در این شرایط باید از هفته بیست و چهارم به بعد هر 3 تا 4 هفته یکبار بهصورت منظم اسکن انجام شود.
• ازآنجایی‌که در دوقلوهای مونوکوریونیک-دیامنیوتیک (MCDA) به احتمال 10 تا 15 درصد خطر ابتلا به سندرم انتقال خون دوقلو وجود دارد، باید از هفته شانزدهم هر دو هفته یک بار سونوگرافی بارداری دوقلو انجام شود.
• اگرچه دوقلوهای مونوکوریونیک-مونوآمنیوتیک (MCMA) نادر هستند، اما روند رشد پیچیده‌ای دارند. به‌همین‌دلیل، مادر و جنین‌ها باید توسط یک پزشک متخصص و باتجربه مدیریت شوند. زمانبندی سونوگرافی بارداری دوقلو در این گروه به عوامل زیادی بستگی دارد.
سونوگرافی‌های لازم در بارداری دوقلویی
معمولاً در طی بارداری دوقلو دو نوع سونوگرافی انجام می‌شود:
یک نوع همان سونوگرافی معمولی بارداری است که در سه ماهه اول، دوم و سوم باید بهصورت منظم طبق زمانبندی تعیین شده توسط پزشک متخصص زنان و زایمان تجویز شود.
نوع دوم سونوگرافی بیوفیزیکال پروفایل است که معمولاً طی سه ماهه سوم بارداری در خانم‌هایی که حاملگی‌های پرخطر (به‌خصوص بارداری دوقلو یا بیشتر) دارند، انجام می‌شود.
چراکه با وجود کنتراست بالای تصاویر رنگی آن، امکان تعیین دقیق سرعت و جهت جریان خون و ضربان قلب جنین وجود دارد.
پس از انجام آن، پزشک از بابت دریافت کافی خون و مواد مغذی توسط دوقلوها و رشد طبیعی آن‌ها مطمئن می‌شود.
اگر پس از انجام سونوگرافی کالر داپلر محدودیتی در جریان خون جنین تشخیص داده شود، پزشک می‌تواند در مرحله بعد برای بررسی دقیق‌تر موارد مشکوکی مانند انسداد رگ‌های خونی و حساسیت RH دوقلوها اقدام کند.
در صورت عدم تشخیص به‌موقع این موارد، خطر اختلال رشد دوقلوها و کاهش وزن آن‌ها هنگام تولد در اثر عدم خون‌رسانی کافی وجود دارد.
در موارد نادر اگر امکان تشخیص مشکل با سونوگرافی بارداری دوقلو فراهم نباشد، پزشک احتمالاً دستور انجام تصویربرداری ام‌آرآی را می‌دهد.
معمولاً این تکنیک تصویربرداری در سه ماهه اول بارداری انجام می‌شود و برخلاف سونوگرافی ممکن است با بروز عوارض جانبی برای جنین همراه باشد.
زیرا در این روش از یک میدان مغناطیسی به همراه پالس‌هایی از فرکانس رادیویی استفاده می‌شود.
نحوه انجام سونوگرافی بارداری دوقلو
ازآنجایی‌که در سونوگرافی بارداری دوقلو مانند سونوگرافی معمولی از امواج صوتی با فرکانس بالا به نام اولتراسوند استفاده می‌شود، خطری مادر یا جنین را تهدید نمی‌کند.
امواج تولید شده توسط دستگاه، پس از نفوذ و تابش از اعضای بدن جنین منعکس شده و بهصورت تصویر روی مانیتور ثبت می‌شوند.
اصولاً برای انجام این روش، از خانم باردار خواسته می‌شود که روی تخت معاینه دراز بکشد.
سپس متخصص سونوگرافی برای تسهیل حرکت قسمت مبدل دستگاه، یک ژل مخصوص را روی شکم وی می‌مالد.
معمولاً اسکن سونوگرافی دوقلویی در عرض چند دقیقه انجام می‌شود و تصاویر برای آنالیز بیشتر توسط پزشک متخصص زنان و زایمان یا متخصص کودکان، روی کاغذ یا سی‌دی ذخیره می‌شوند. در ویدئوی کوتاه زیر می‌توانید فیلم سونوگرافی جنین‌های دوقلو را مشاهده نمایید:
پاسخ به سوالات متداول در زمینه سونوگرافی بارداری دوقلو
آیا پزشک متخصص در ابتدای بارداری متوجه حاملگی دوقلو می‌شود؟
متخصص زنان در معاینات اولیه، برای شما سونوگرافی بارداری می‌نویسد. در این روش تصویربرداری از اندام‌های داخلی بدن به کمک امواج فراصوت امکان‌پذیر است. البته هیچ خطری هم برای شما ایجاد نمی‌شود. با کمک سونوگرافی می‌توان تعداد جنین‌های موجود در رحم را بهصورت دقیق تشخیص داد.
آیا راه مطمئنی برای تشخیص دوقلوهای همسان و غیرهم‌سان وجود دارد؟
نکته‌هایی وجود دارد که دانستن آن‌ها می‌تواند به پاسخ این سوال کمک کند:
اگر جنسیت جنین‌ها متفاوت است، شما صاحب دوقلوهای غیرهم‌سان هستید. اما اگر هر 2 از یک جنس باشند، وضعیت پیچیده‌تر خواهد شد. مثلاً گاهی پزشک از طریق سونوگرافی، هم‌سانی یا غیرهم‌سانی را تشخیص می‌دهد. در برخی موارد هم باید تا بعد از زایمان صبر کنید و از طریق آزمایش خون این مسئله را تشخیص دهید.
آیا بارداری دوقلویی با بارداری عادی متفاوت است و نیاز به شیوه‌های خاص مراقبتی دارد؟
بله. اگر به تشخیص پزشک، دوقلو باردار هستید، کمی وضعیت شما فرق خواهد کرد. شما دفعات بیشتری به پزشک مراجعه می‌کنید. علاوه بر این، تعداد سونوگرافی های بارداری دوقلو با بارداری عادی متفاوت است. برای اطمینان از رشد سالم جنین ها ممکن است به آزمایشات دیگری نیز نیاز باشد.
تغذیه‌ی نوزادان دوقلو با شیر مادر امکان‌پذیر است؟
بله اگر به مقوله‌ی شیردهی علاقه دارید و مایلید نوزادان شما با شیر مادر تغذیه کنند، می‌توانید این کار را انجام دهید. حتماً از اطرافیان خود کمک بگیرید. قبل از زایمان در مورد این مسئله مطالعه کنید و از پزشک متخصص راهنمایی بخواهید. کسانی را پیدا کنید که تجربه‌ی این کار را قبلاً داشته‌اند. قطعاً آنان راهنمای خوبی برای شما خواهند بود.
آیا مراقبت از کودکان دوقلو سخت است؟
بله. حتی مراقبت از یک کودک نیز سخت است بنابراین از لحاظ روحی و جسمی خودتان را آماده کنید. حتماً از همسر و سایر نزدیکان خود کمک بگیرید. شرایط خانه و زندگی خود را برای ورود دوقلوها آماده کنید. در اینترنت در مورد کسانی که وضعیت مشابه داشتند سرچ کنید و تجربیات آن‌ها را بخوانید. تمام این موارد به شما در اداره‌ی بهتر امور کمک خواهد کرد. نکته مهم این است که خودتان را باور کنید. هر چقدر چالش بزرگ‌تری را تجربه کنید، قدرت بیشتری را به‌دست خواهید آورد.
تاثیر مهارت پزشک سونوگرافیست در کاهش عوارض بارداری دوقلو
تکنیک سونوگرافی بارداری دوقلو نه تنها خطرناک نیست، بلکه انجام به‌موقع آن عوارض بارداری دوقلویی را کاهش می‌دهد.
مهارت پزشک سونوگرافیست تاثیر زیادی در شناسایی و تشخیص سریع بارداری دوقلو و خطرات احتمالی آن برای مادر و جنین دارد.
به‌همین‌دلیل، توصیه می‌کنیم پیش از هرگونه اقدامی از متبحر و باتجربه بودن پزشک خود مطمئن شوید.
سونوگرافی بارداری دوقلو در همدان توسط آقای دکتر افشین یزدی بورد تخصصی از دانشگاه تهران در کلینیک سونوگرافی رستا انجام می‌گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن 09300884043 در تماس باشید و یا به اینستاگرام کلینیک به آدرس rastaclinic.hamedan@ مراجعه نمایید.
