سونوگرافی کلیه و تشخیص سنگ کلیه

کلیه‌ها یک جفت عضو لوبیایی شکل و قهوه‌ای رنگ هستند که در طرفین ستون فقرات و در موازات مهره ۱ تا ۳ کمری قرار دارند. به دلیل شکل و موقعیت کبد، کلیه راست کمی پایین‌تر از کلیه چپ قرار دارد. اگر کلیه سنگ‌ساز باشد یا دچار کیست و تومور شود، سونوگرافی کلیه بهترین و اولین مرحله کار پزشک برای تشخیص مشکلات این اندام است.

سونوگرافی کلیه در چه مواردی تجویز می‌شود؟

از امواج اولتراسوند سونوگرافی برای تشخیص طیفی از بیماری‌ها و مشکلات کلیه ها و به طور کلی دستگاه دفع ادرار استفاده می‌شود. کار اصلی کلیه تصفیه خون از مواد زائد و دفع آنها به صورت ادرار است. اگر به هر دلیلی عملکرد کلیه دچار اختلال شود، برای تشخیص محل و نوع مشکل، سونوگرافی کلیه انجام می‌شود.

1- سونوگرافی برای تشخیص سنگ کلیه

سنگ کلیه از رسوب‌گذاری نمک‌ و سایر مواد معدنی تشکیل می‌شود. سنگ کلیه می‌تواند در حالب (میزنای) حرکت کند. حالب لوله‌ای است که از کلیه به مثانه متصل می‌شود و ترشحات کلیه در آن جاری می‌شود. حرکت سنگ در حالب می‌تواند باعث عفونت و درد شدیدی شود. متخصص اورولوژی برای درمان سنگ کلیه و تعیین محل دقیق آن، سونوگرافی کلیه را درخواست می‌کند.

سنگ کلیه چطور تشکیل می‌شود؟

سنگ کلیه معمولا یک علت واحد و مشخص ندارد اما عواملی وجود دارند که احتمال بروز سنگ کلیه را بیشتر می‌کنند. به طور کلی، وقتی غلظت برخی مواد که می‌توانند بلور تشکیل دهند (مانند کلسیم، اسید اوریک و اُگزالات) در ادرار افزایش می‌یابد، سنگ کلیه تشکیل می‌شود. در حالت عادی، موادی در ادرار وجود دارند که از چسبیدن مولکول‌ها به هم و تشکیل بلور جلوگیری می‌کنند. اگر این مواد در ادرار کم باشند روند تولید سنگ را تسریع می‌نمایند.

2- سونوگرافی کلیه برای بررسی آبسه، تجمع مایع و کیست

بیماری کلیه پلی‌کیستیک یک بیماری ارثی است که در اثر ابتلا به آن، کیسه‌های مملو از مایع داخل کلیه‌ها ایجاد می‌شود. کلیه در نتیجه بزرگ شدن کیست‌ها، بزرگتر می‌شود و در نهایت از کار می‌افتد. از سونوگرافی کلیه برای تخلیه کیست‌ها نیز استفاده می‌شود.

3- سونوگرافی تشخیص عفونت کلیوی

عفونت کلیه معمولاً نتیجۀ پخش شدن باکتری‌ها از بخش دیگری از مجاری ادراری در کلیه‌ها است. عفونت‌های مجاری ادراری در صورت عدم درمان، ممکن است کلیه‌ها را مبتلا کنند. عفونت کلیه درد شدیدی در سطح شکم و پهلوها ایجاد می‌کند. همچنین از دیگر علائم عفونت کلیوی می‌توان به تب، تهوع و استفراغ اشاره کرد. کلیه سالم با کلیه عفونی از لحاظ سایز متفاوت است. سونولوژیست برای تشخیص عفونت، در هنگام سونوگرافی به سایز کلیه‌ها توجه می‌کند.

4- سونوگرافی تشخیصی سرطان کلیه

کارسینوم سلول کلیوی شایع‌ترین نوع تومور کلیه است. تومور کلیه معمولاً سالمندان 60 ـ 80 سال را درگیر می‌کند و به ندرت در افراد زیر 50 سال مشاهده می‌شود. از علائم تومور کلیه می‌توان به وجود خون در ادرار، احساس درد مداوم در کمر یا پهلو، دقیقاً زیر دنده‌ها، ورم کردن پهلو یا وجود توده در پهلو اشاره کرد.

از سونوگرافی کلیه فقط برای تشخیص علت درد و ناراحتی‌های کلیه استفاده نمی‌شود؛ بلکه به عنوان راهنمای انجام اعمال پزشکی دیگر و یا کنترل روند درمان، بسیار کاربردی و مهم است.

5- سونوگرافی ارزیابی عملکرد کلیه پس از عمل پیوند

برای مراقبت‌های پس از عمل پیوند کلیه و بررسی نتایج پیوند، سونوگرافی کلیه به یاری متخصصان آمده و عملکرد کلیه جدید را در معرض بررسی پزشک قرار می‌دهد.

6- سونوگرافی راهنما برای قرار دادن سوزن بیوپسی کلیه

اگر به هر دلیلی نیاز به نمونه‌برداری از بافت کلیه باشد، برای دسترسی به نقاط مورد نظر پزشک در این اندام درونی بدن، سونوگرافی کلیه محل ورود سوزن بیوپسی برای برداشتن نمونه را با دقت بالایی مشخص می‌کند.

7- سونوگرافی راهنما برای نفروستومی

نفروستومی یا جایگذاری درن برای تخلیه کلیه‌ها در مواردی که کلیه به دلیل نارسایی حاد کلیوی یا دلایل دیگر، قادر به انجام وظیفه طبیعی خود نمی‌باشد، به کمک سونوگرافی کلیه به درستی و دقت قابل انجام است.

روش انجام سونوگرافی کلیه

همانند بیشتر سونوگرافی‌ها، سونوگرافی کلیه نیز طی مراحل زیر انجام می‌شود:

• بیمار بدون همراه داشتن جواهرات و اشیای فلزی، بر روی تخت دراز می‌کشد.
• سونولوژیست مقداری ژل مخصوص سونوگرافی بر روی پوست قرار داده و پروب را بر روی آن حرکت می‌دهد.
• موج فراصوت پس از برخورد به ساختارهای داخل بدن منعکس می‌شود و دستگاه سونوگرافی اطلاعات حاصل از امواج را تحلیل می‌کند.
• دستگاه سونوگرافی تصاویر اندام‌های بدن را روی نمایشگر نشان می‌دهد. این تصاویر به صورت دیجیتالی ذخیره می‌شود.
• اگر قرار باشد مثانه نیز معاینه شود، ابتدا سونوگرافی از مثانه پر انجام می‌شود، سپس از شما خواسته می‌شود که مثانه را تخلیه کنید تا سونوگرافی مثانه خالی نیز انجام شود.

در ویدئوی زیر نحوه انجام سونوگرافی کلیه را مشاهده بفرمائید. (این ویدئو به زبان انگلیسی است.)

باید اشاره کرد که نحوه انجام سونوگرافی تشخیصی کلیه با سونوگرافی کلیه برای درمان یا نمونه برداری، از جمله بیوپسی از کلیه، تخلیه کیست کلیه یا قرار دادن نفروستومی (لوله تخلیه در کلیه) متفاوت است.

چون در سونوگرافی کلیه از اشعه استفاده نمی‌شود و ماده حاجب نیز به بیمار تزریق نمی‌شود، این سونوگرافی برای کودکان، بانوان باردار و بیماران دارای حساسیت به ماده حاجب، بدون خطر است.

بیشتر بخوانید: سونوگرافی کودکان |چگونه فرزند خود را برای سونوگرافی آماده کنیم؟

توصیه‌های قبل و بعد از سونوگرافی کلیه

• قبل از انجام سونوگرافی باید مقداری آب یا مایع شفاف مصرف شود. مثانه باید به حدی پر باشد که بیمار احساس دفع ادرار داشته باشد ولی تحت فشار خیلی شدید هم قرار نگرفته باشد.
• گاهی با نظر پزشک لازم است بیمار ناشتا باشد. در صورت نیاز به ناشتایی، بیمار باید حداقل 6 ساعت قبل از انجام سونوگرافی، غذا نخورد. همچنین در بیماران بالای 70 سال، 10 ساعت ناشتایی توصیه می‌شود.
• چاقی مفرط بیمار یا وجود گاز در روده‌ها، انجام سونوگرافی را با مشکل رو به رو می‌کند. همچنین اگر به دلیل عمل‌های قبلی، مقداری باریم در روده بیمار باقی مانده باشد، ممکن است در فرآیند سونوگرافی اختلال ایجاد کند.
• سونوگرافی به طور کلی ضرر ندارد زیرا امواج صوتی برای این تصویربرداری استفاده می‌شود. با این حال بهتر است برای اطمینان خاطر، پزشک معالج و سنولوژیست از وضعیت بیمار (در صورت بارداری، حساسیت به ماده‌ای خاص، عمل جراحی و …) به صورت کامل مطلع شوند.
• بهتر است تفسیر عکس سونوگرافی کلیه را بر عهده پزشک معالج خود بگذارید و از پیش داوری در مورد بیماری خود پرهیز نمائید.
• پس از سونوگرافی کلیه به مراقبت خاصی نیاز نیست. می‌توانید رژیم غذایی معمولتان را ادامه بدهید، مگر آن که پزشک معالجتان دستور دیگری داده باشد.

سونوگرافی کلیه در همدان

انجام سونوگرافی کلیه در همدان برای تشخیص انواع بیماری‌های کلیوی مانند سنگ کلیه، عفونت، آبسه، کیست و تجمع مایع در کلیه‌ها، تومور و سرطان کلیه در کلینیک سونوگرافی و رادیولوژی رستا با استفاده از مجهزترین دستگاه‌ها انجام می‌شود. مراجعین محترم می‌توانند برای دریافت نوبت و اطلاع از بیمه‌های طرف قرارداد با کلینیک تماس حاصل فرمایند.

بیشتر بخوانید:

سونوگرافی کبد و آنچه که درباره کبد چرب باید بدانید

استفاده از سونوگرافی داپلر برای تشخیص واریس

سونوگرافی پروستات برای تشخیص سرطان پروستات در مردان

منابع: vitrinmed و iranianurology